Binlerce yıllık bir tarihi yansıtan antik kaynakların ender yapılarından biri olan masalsı bölge:
Dara Antik Kenti, Mardin’in güneydoğusunda olup kent merkezinden 30 km uzaklıktaki Oğuz Köyü’nde yer almaktadır. Nusaybin yolu üzerinde, Mezopotamya Ovası ile Tur-Abdin Dağlarının birleştiği yerde kurulu Dara’ya, Oğuz Köyü mevkiinden 10 km içeri girilerek ulaşılabilmektedir.
Dara’da, arkeolojik alanda bilimsel kazılar sürerken kırsal doku içerisinde de çağdaş yaşam devam etmektedir.Dara, M.S. 505-507 yıllarında Roma İmparatoru Anastasius (M.S. 491-518) tarafından İmparatorluğun doğu sınırını Sasanilere karşı korumak için bir garnizon şehir olarak kurulmuştur. Kent, kurucu imparatorun adıyla “Dara-Anastasiopolis” olarak anılmaktadır. Kentin çok kısa bir sürede kurulmuş olması, mimarlık ve şehircilik tarihine “citée créée” örneklerinden birini sunmaktadır. 1. Anastasius döneminde kente metropolis statüsü verilmiş ve Mezopotamya bölgesinin yönetim merkezi haline getirilmiştir. İmparator Justinianus (527–565) döneminde Dara’da, 1. Anastasius tarafından yaptırılan kent surları onarılmış ve ilaveler yapılmış; sarnıçlar inşa edilmiştir.
Dara’da yapılan kazılarda, Nekropol alanının uzun dönemler kullanıma tabi tutulduğu, çeşitli dönemlerde farklı kültür ve inançlara ait gömüler yapıldığı anlaşılmış ve 2010 yılında galeri mezarda yapılan kazılar sırasında, mezarın alt katında yüzlerce insana ait mezar açığa çıkarılmıştır. Bu mezarların kutsal kitaplarda ruhlara nefes verilmesi ve yeniden dirilişin canlandırıldığı, ‘Ezekiel-Ölüleri Dirilten Peygamber’ ile ilişkilendirildiği ve bu insanların yeniden dirileceklerine inandıkları gün için bu mezarda toplandıkları tespit edilmiştir. M.S. 6. Yüzyıl’da oluşturulan bu alanın Hıristiyanlık inancındaki, yeniden diriliş ayinleri için Romalılar tarafından inşa edildiği, toplu bir mezarlık alanı olduğu ve dünyada başka örneğinin olmadığı anlaşıldığından, buluntuların insitü olarak korunmasına karar verilmiştir.
6 ve 7’inci yüzyıllarda kullanılmış bir mezarlık alanı olan Dara, yeniden dirileceklerine inanılan insanların kemikleri ile çevrelenmiş durumda. Yapılan kazı çalışmasıyla çok sayıda insanın kemikleri ortaya çıkartılmıştır. Kutsal kitaplarda bahsedilen Ezekiel Peygamberin ruhlara nefes vermesi ve yeniden diriliş mucizesinin kapı girişinde işlendiği galeri mezar, 2010 yılında Mardin Müze Müdürlüğü tarafından yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında yapının alt katında yüzlerce insana ait kemik ile birlikte kandiller ve su kapları açığa çıkartılmıştır. Kandilleri ruhun cennete geçişinde rol aldığına inanıldığı için her mezarlık için bir kandil bulundurulmuştur.
